Bảo hiểm xã hội 1 lần là gì? Điểu kiện hưởng - Cách tính - Thủ tục nhận BHXH 1 lần ra sao?

Thay vì nhận bảo hiểm xã hội (BHXH) hàng tháng sau tuổi nghỉ hưu, nhiều người đăng ký làm thủ tục hưởng BHXH 1 lần. Vậy BHXH 1 lần là gì? Điều kiện hưởng ra sao? Cách tính thế nào? Thủ tục nhận gồm những gì? Cùng Tuyencongnhan.vn tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây!

BHXH 1 lần cũng được coi là 1 trong những quyền lợi của NLĐ khi có thời gian đóng các khoản BHXH theo quy định. Việc hiểu BHXH 1 lần là gì giúp đánh giá, so sánh thiệt - hại để ra quyết định chính xác và phù hợp hơn.

Bảo hiểm xã hội 1 lần là gì?

Để hiểu BHXH 1 lần là gì, trước hết cần hiểu BHXH là gì đã.

BHXH là chính sách xã hội được quy định cụ thể bằng văn bản Luật, là khoản trợ cấp vật chất (bằng tiền) để hỗ trợ, bù đắp một phần thu nhập cho người lao động (NLĐ) khi họ bị mất hoặc giảm thu nhập trong trường hợp đau ốm, thai sản, bệnh nghề nghiệp, tai nạn lao động, thất nghiệp, về hưu hoặc qua đời… Nó là một quỹ tài chính an sinh xã hội, được đóng góp từ người tham gia BHXH, gồm NLĐ và NSDLĐ, có sự bảo hộ của nhà nước.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, vì một số lý do nào đó, người tham gia BHXH có nhu cầu được giải quyết chi trả BHXH 1 lần (là số tiền nhận được căn cứ tính trong tổng thời gian tham gia đóng BHXH trước đó và yêu cầu được nhận 1 lần duy nhất thay vì đóng tiếp để được hưởng BHXH hàng tháng khi hết tuổi lao động theo quyền lợi).

Điều kiện hưởng BHXH 1 lần ra sao?

NLĐ tham gia đóng BHXH có nhu cầu nhận BHXH 1 lần và sẽ được giải quyết chi trả theo nguyện vọng nếu thuộc 1 trong các trường hợp sau đây:

- Đủ tuổi hưởng lương hưu nhưng chưa có đủ 20 năm đóng BHXH

- Không đóng tiếp BHXH sau 1 năm nghỉ việc nhưng chưa đủ 20 năm đóng BHXH

- Đang bị mắc bệnh nguy hiểm đến tính mạng như: ung thư, bại liệt, phong, lao, xơ gan cổ chướng, AIDS; bệnh có mức suy giảm khả năng lao động hoặc mức độ khuyết tật từ 81% trở lên và không tự chăm sóc, phục vụ nhu cầu sinh hoạt của bản thân

- Người ra nước ngoài để định cư.

Mức hưởng và cách tính BHXH 1 lần năm 2021

Mức hưởng BHXH 1 lần của người tham gia BHXH (bắt buộc hay tự nguyện) sẽ được tính theo số năm đã đóng BHXH tương ứng, cứ mỗi năm sẽ được tính như sau:

- 1,5 tháng mức bình quân tiền lương (hoặc thu nhập) tháng tính đóng BHXH cho những năm đóng BHXH trước năm 2014

- 2 tháng mức bình quân tiền lương (hoặc thu nhập) tháng tính đóng BHXH cho những năm đóng BHXH từ năm 2014 trở đi

- 22% mức tiền lương tháng đã tính đóng BHXH hoặc bằng số tiền đã đóng tương ứng cho trường hợp có thời gian đóng BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện chưa đủ 1 năm nhưng không được quá 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng tính đóng BHXH.

- Nếu thời gian đóng BHXH có tháng lẻ thì tính nửa năm nếu đóng 1-6 tháng, và làm tròn 1 năm nếu đóng 7-11 tháng.

- Nếu thời gian đóng BHXH có cả trước và sau ngày 1/1/2014 và thời gian đóng trước đó có tháng lẻ thì chúng sẽ được chuyển sang cho giai đoạn đóng BHXH từ 2014 trở đi.

Như vậy, công thức tính mức hưởng trợ cấp BHXH 1 lần được tính như sau:

Trong đó: Mbqtl là Mức bình quân tiền lương tháng tính đóng BHXH và được xác định theo công thức:

Mbqtl = (Tiền lương tháng tính đóng BHXH x Số tháng đóng BHXH x Mức điều chỉnh hàng năm) : Tổng số tháng đóng BHXH

Theo đó, Mức điều chỉnh hàng năm được quy định cụ thể như sau:

>>> Ví dụ: Chị A có thời gian đóng BHXH là 15 năm 4 tháng (trong đó có 10 năm 1 tháng đóng BHXH trước 1/1/2014).

Khi đó, BHXH 1 lần của chị A được tính như sau:

+ Chị A có 10 năm 1 tháng đóng BHXH trước năm 2014, 1 tháng lẻ này được chuyển sang giai đoạn từ năm 2014 trở đi. Tức là, số tháng đóng BHXH của chị A dùng tính BHXH 1 lần sẽ là 10 năm trước 2014 và 5 năm 5 tháng từ 2014 trở đi (tính tròn là 5,5 năm)

+ Mức hưởng BHXH 1 lần của chị A sẽ là:

Mức hưởng BHXH 1 lần = (1,5 tháng x 10 năm x Mbqtl)  + (2 tháng x 5,5 năm x Mbqtl)

Hồ sơ hưởng BHXH 1 lần gồm những gì?

NLĐ có nhu cầu được giải quyết chi trả BHXH 1 lần cần chuẩn bị:

- Sổ BHXH

- Đơn đề nghị hưởng Trợ cấp BHXH 1 lần (theo mẫu)

(*) Trường hợp NLĐ bị mắc các bệnh nguy hiểm (như trên) thì hồ sơ cần có thêm:

- Trích sao hồ sơ bệnh án tương ứng.

- Bản gốc CMND, sổ hộ khẩu hoặc tạm trú để đối chiếu, chứng thực.

Hồ sơ được chuẩn bị đầy đủ và nộp cho cơ quan BHXH có thẩm quyền xử lý tại địa phương và sẽ được giải quyết trong vòng 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ và đúng các loại giấy tờ quy định.

Có nên nhận BHXH 1 lần không?

NLĐ đủ điều kiện và có nhu cầu nhận BHXH 1 lần hoàn toàn được quyền yêu cầu cơ quan BHXH giải quyết chi trả mức trợ cấp tương ứng theo quy định. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là “Nên hay Không nhận BHXH 1 lần?”

Quyết định như thế nào là tùy vào sự lựa chọn và tính toán của mỗi lao động. Tuy nhiên, khi nhận BHXH 1 lần, NLĐ ít nhiều bị thiệt thòi ở chỗ:

- Tiền nhận BHXH 1 lần ít hơn nhiều so với số tiền đã đóng

- Không được cộng nối tiếp thời gian tham gia BHXH, mà sẽ được tính mới nếu đóng lại, như vậy, khả năng NLĐ sẽ không đủ điều kiện hưởng lương hưu khi hết tuổi lao động hoặc nếu đủ thì mức lương hưu nhận được cũng sẽ thấp

- Không được cấp thẻ BHYT như trường hợp đang hưởng lương hưu, hưởng trợ cấp mất sức lao động, hưởng trợ cấp BHXH hàng tháng…

- Mất đi cơ hội có thêm một khoản tiền hưu khi về già, trong khi số tiền này có thể xét điều chỉnh tăng hàng năm đảm bảo phù hợp với mức tăng chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế

- Không nhận được trợ cấp mai táng và tử tuất khi chết đi như người đang nhận lương hưu

Thời gian đóng BHXH càng dài thì mức hưởng trợ cấp BHXH 1 lần càng lớn. Tuy nhiên, với những thiệt thòi nhận thấy rõ nếu nhận BHXH 1 lần, hy vọng NLĐ nên cân nhắc trước khi ra quyết định. Đừng chỉ nhìn vào cái lợi trước mắt và không dự tính cho tương lai sau này, nhất là khi tuổi về già không có nguồn thu. Nếu được, xin hãy cố gắng duy trì đóng tiếp BHXH để đủ điều kiện hưởng lương hưu với đầy đủ quyền lợi cần thiết khác.

Ms. Công nhân