Đơn hàng tấp nập đến cuối năm nhưng DN dệt may lại lo lỗ nặng

Qua rồi giai đoạn thừa người thiếu việc, hiện đơn hàng ngập tràn nhưng nhiều doanh nghiệp (DN) dệt may lại như ngồi trên đống lửa, thấp thỏm lo sợ…

Đơn hàng dồi dào đến cuối năm dù dịch

Nguồn lao động trẻ và rẻ, số lượng lớn cộng với hiệu quả chống dịch cao ở giai đoạn đầu giúp Việt Nam ghi điểm với nhiều đối tác quốc tế, tạo điều kiện mở rộng quan hệ hợp tác ở nhiều ngành nghề, lĩnh vực. Dệt may là một điển hình. Nhiều DN, cơ sở, xí nghiệp lớn nhỏ trong nước cho hay họ nhận được nhiều hợp đồng hơn bất chấp diễn biến của dịch bệnh. Bằng chứng là thống kê cho thấy xuất khẩu dệt may tăng trưởng trên 10% trong 6 tháng đầu năm 2021. Không ít nơi tiếp tục full lịch trình sản xuất đến quý IV và công nhân đã tăng ca liên tục nhiều tháng qua để đẩy nhanh tiến độ hoàn thành đơn hàng.

… nhưng để hoàn thành thì khó càng thêm khó

Những tưởng DN Việt Nam chỉ lo thiếu đơn hàng còn vấn đề nhân công luôn dồi dào, thậm chí thừa. Ấy vậy mà, ở thời điểm dịch bệnh diễn biến phức tạp, nguy cơ nguồn cung lao động không đủ cung cấp cho nhu cầu sản xuất theo đơn hàng của nhiều DN dệt may.

Bởi:

- Khi nhà máy, xí nghiệp có công nhân dương tính với SARS-CoV-2, hàng chục, thậm chí trăm, nghìn công nhân tiếp xúc gần bị buộc cách ly, khu vực công nhân làm việc, thậm chí toàn bộ nhà máy phải giãn cách, phong tỏa, ngưng hoạt động. Hoạt động sản xuất đình trệ, nguy cơ chậm tiến độ hoàn thành đơn hàng ở mức cao, nhất là những hợp đồng cận kề ngày thỏa thuận.

- Khi nhà máy, xí nghiệp không ghi nhận ca mắc tại công xưởng nhưng nhà trọ nơi công nhân ở có người nhiễm Covid. Dĩ nhiên khu đó bị phong tỏa, công nhân không thể đi làm, số lượng có thể vài người đến vài chục người, chưa kể nếu có tiếp xúc gần trước đó thì con số có thể nhiều hơn rất nhiều, ảnh hưởng trực tiếp đến dây chuyền sản xuất.

- Khi nhà máy, xí nghiệp tọa lạc tại địa phương có nhiều F0, dĩ nhiên, khu đó bị giãn cách, phong tỏa, công nhân được khuyến cáo hạn chế ra ngoài khi không cần thiết, họ không thể đến chỗ làm, tiến độ sản xuất của DN giảm do lượng lao động giảm.

- Khi nhà máy, xí nghiệp chấp nhận “sống chung với dịch”, áp dụng phương án “3 tại chỗ” cho công nhân ăn - ngủ - làm việc tại công xưởng; không gian làm việc khi đó bị thu hẹp để nhường chỗ cho việc bố trí nơi nghỉ ngơi, lượng công nhân ở lại vì thế mà giảm đáng kể khiến tiến độ sản xuất chậm, đơn hàng có nguy cơ không thể hoàn thành đúng kế hoạch.

- Khi nhà máy, xí nghiệp gặp khó khăn ở giai đoạn đầu mùa dịch và tiến hành cắt giảm nhân công, nhiều công nhân chuyển hẳn sang làm cho DN khác hoặc về quê và không lên lại nữa vì sợ dịch; đến khi nơi này ổn định sản xuất trở lại thì tuyển mới không ra, đơn hàng nhiều nhưng lao động thiếu, chậm đơn hàng là chuyện sớm muộn.

- …

Cách nhà máy và công nhân sống chung với đại dịch

Được biết, một DN chỉ cần bị giãn cách, cách ly không làm việc trong khoảng 14-21 ngày thì đơn hàng khả năng sẽ không được giao đúng hẹn, tiền gia công không thể thanh toán, 10% doanh thu coi như bị “quét sạch”, kế hoạch sản xuất cả một năm tan vỡ, thiệt hại vô cùng lớn, không chỉ về tiền bạc (hàng tỷ USD) mà uy tín cũng giảm sút đáng kể - tính toán và phân tích của Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam.

DN làm gì để gỡ rối?

Trước tình hình dịch diễn biến phức tạp, ngày càng nhiều DN bố trí cho công nhân ở lại nhà máy để duy trì sản xuất liên tục, nỗ lực giao hàng đúng hẹn; đồng thời đáp ứng yêu cầu chống dịch an toàn. Ký túc xá cho nữ, lều trại hay giường xếp cho nam được tận dụng để tăng tối đa lượng lao động làm việc trong điều kiện nguy cơ dịch tràn vào nhà máy (vì địa phương có ca nhiễm, dịch dễ bùng phát). Ngoài ra, ở những nơi tình hình khả quan hơn, công nhân trước khi vào ca phải đi qua buồng khử khuẩn ở cổng, đeo khẩu trang, đo thân nhiệt, rửa tay bằng nước sát khuẩn… DN cũng linh họat điều chỉnh ca làm việc theo khối văn phòng và khối sản xuất, giãn cách và thiết kế vách ngăn giữa các vị trí ngồi, điều chỉnh cả giờ ăn trưa và nghỉ giữa ca để tránh tập trung quá đông công nhân cùng lúc…

Đặc biệt, hầu như mọi DN đều mong muốn công nhân tại các vùng trọng điểm như Bắc Ninh, Bắc Giang, TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai… (nơi tập trung nhiều Khu công nghiệp, cụm Khu công nghiệp) được ưu tiên tiêm vaccine để sớm đạt mục tiêu miễn dịch cộng đồng, yên tâm sản xuất.

Những tưởng ngành dệt may “sống tốt” trong mùa dịch và kỳ vọng phục hồi hoàn toàn so với năm 2020 khi đang trên đà tăng trưởng ấn tượng thì nguy cơ chậm giao hàng, đền hợp đồng, lỗ nặng chực chờ ập đến nếu tình hình dịch bệnh tiếp tục diễn biến phức tạp, công nhân lao động bị lây nhiễm chéo hoặc là F, nằm trong khu vực bị cách ly, phong tỏa dẫn đến không thể tham gia sản xuất nhiều ngày liền...

Ms. Công nhân