“Giam lương” công nhân về quê ăn Tết, doanh nghiệp có phạm luật?

Thời điểm cuối năm, một số nơi thường giữ lại khoản tiền lương của NLĐ để đảm bảo rằng: Họ vì không muốn mất số ngày công trước đó nên sẽ quay lại làm việc sau Tết. Nếu như thế, “giam lương” khi công nhân về quê đón năm mới, doanh nghiệp có phạm luật không?

Tại những công ty như may mặc, giày da... hay có tình trạng người lao động bỏ việc sau khi nghỉ Tết. Đây cũng là nguyên nhân cuối năm, nhiều doanh nghiệp quyết định không trả đủ lương cho nhân viên mà giữ lại một phần, qua đầu năm sau mới thanh toán. Lương đến hạn vẫn chưa nhận đủ, điều này khiến công nhân bức xúc, bởi thời điểm cận Tết, biết bao nhiêu khoản phải chi tiêu. Vậy thì, hành động “giam lương” của doanh nghiệp có bị xem là sai phạm?

Doanh nghiệp “giam lương” công nhân có vi phạm pháp luật?

Dựa trên nguyên tắc trả lương của Bộ luật Lao động, tất cả công nhân đều phải được nhận lương đúng hạn, đầy đủ theo quy định của hợp đồng đã ký kết. Duy chỉ trường hợp doanh nghiệp gặp khó khăn, lý do bất khả kháng mới có thể hoãn thời gian trả lương nhưng không chậm quá 1 tháng. Như vậy, việc công ty không thanh toán hết tất cả các khoản lương của công nhân trước Tết để giữ chân họ là trái với pháp luật.

Cũng theo quy định, nếu chậm trả lương cho người lao động quá 15 ngày, doanh nghiệp buộc phải trả đủ tiền lương, cộng thêm khoản lãi của số tiền chậm trả được tính theo mức lãi suất gửi tại ngân hàng nhà nước trong thời điểm đó.

Đặc biệt, doanh nghiệp cố tình giữ lương, thanh toán tiền lương chậm, không có lý do chính đáng, sẽ bị phạt tiền theo các mức như sau:

Tuy nhiên, cũng không thể phủ nhận rằng thời điểm cuối năm, người lao động thường có tâm lý so sánh lương hướng giữa chỗ này, chỗ kia, các chế độ phúc lợi từng doanh nghiệp, đến đầu năm họ quyết định nhảy việc. Điều này làm không ít khu sản xuất trở nên điêu đứng vì thiếu nguồn lực. Một số nơi khôn khéo hơn, họ vẫn thanh toán toàn bộ lương hướng trong năm cho công nhân, nhưng tiền thưởng Tết, lương tháng 13 thì chỉ chi trả một nửa hoặc một phần. Biện pháp này hoàn toàn không hề vi phạm pháp luật, và đa số các doanh nghiệp cần nhân lực lớn để phục vụ sản xuất dịp năm mới đều áp dụng. 

Công nhân phải làm thế nào khi bị “giam lương” trước Tết?

Không giống như tình trạng nợ lương, quỵt lương, khi doanh nghiệp “giam lương” trước Tết, đa số công nhân đều ở thế bị động. Bởi hầu hết các công ty đều để đến ngày nghỉ cận Tết mới thông báo, lúc này NLĐ không có nhiều thời gian thưa kiện, chờ chính quyền xử lý. Vì vậy, việc đầu tiên, công nhân cần:

  - Liên hệ tổ chức công đoàn nơi mình làm việc, cử đại diện đứng ra trao đổi với ban lãnh đạo.

  - Làm đơn khiếu nại trực tiếp lên ban giám đốc công ty và yêu cầu thanh toán lương đầy đủ cho công nhân trước Tết.

  - Trường hợp số tiền bị tạm giữ quá lớn và quá trình thương lượng tại doanh nghiệp không thành, hãy gửi yêu cầu “giải quyết tranh chấp về tiền lương” đến Phòng LĐTB & XH đơn vị cấp Huyện/ Quận/ Thị xã, trao đổi trực tiếp với cán bộ lãnh đạo, nhờ các tổ chức can thiệp nhanh chóng.

Doanh nghiệp nên làm gì để hạn chế tình trạng công nhân nhảy việc sau Tết?

Hiển nhiên, chẳng có ai muốn đầu năm mới lại thiếu hụt nhân lực làm việc. Để giữ chân người lao động sau Tết, ngoài chế độ lương hướng tốt, mỗi công ty cần quan tâm đến vấn đề tiền thưởng, đãi ngộ như:

  - Thưởng Tết với cá nhân, tập thể có thành tích xuất sắc 

  - Tặng quà, vé tàu xe cho công nhân về quê ăn Tết

  - Tổ chức xe đưa đón miễn phí để NLĐ trở lại làm việc

  - Gặp mặt đầu năm, lì xì mừng tuổi cho nhân viên…

Đặc biệt, thay vì dồn tiền thưởng vào dịp Tết, các doanh nghiệp cũng nên có chiến lược trong việc trả lương, thưởng và chế độ phúc lợi chia đều ra trong năm, giúp người lao động có tinh thần phấn chấn trở lại làm việc sau khi nghỉ Tết dài ngày. 

Giam lương của người lao động trong lúc mọi người cần tiền về quê ăn Tết là điều không ai mong muốn. Tuy nhiên, nếu công việc ổn định, doanh nghiệp hoạt động tốt, chế độ đãi ngộ xứng đáng thì chắc chắn sẽ không công nhân nào tính chuyện nhảy việc sau Tết. Vì vậy, hai bên có thể trao đổi với nhau để tìm được hướng xử lý tốt, tránh làm khó nhau trong thời điểm nhạy cảm của năm.  

Bài viết liên quan: Doanh nghiệp có bắt buộc phải trả lương trước Tết cho công nhân?​

Vũ Vi