Tại sao nên ưu tiên sử dụng con người trong phiên dịch?

Trong bối cảnh mà các phần mềm, máy móc thiết bị thông minh ra đời với tính năng dịch tại chỗ hàng chục ngôn ngữ thì liệu rằng vai trò của phiên dịch viên có bị thay thế? Lý do gì chúng ta nên tiếp tục sử dụng con người trong phiên dịch? Tham khảo bài viết dưới đây của Vieclamnhamay.vn để giải đáp những thắc mắc trên.

Tại sao nên ưu tiên sử dụng con người trong phiên dịch?

Hàng loạt những phần mềm dịch thuật, công cụ dịch thuật ra đời, trong đó nổi bật nhất hiện nay là phiên dịch viên robot và tai nghe phiên dịch Pixel Buds của Google, giúp giải quyết những nhu cầu “bất đồng” ngôn ngữ giữa các bên liên quan, đồng thời giúp tiết kiệm chi phí, dễ dàng sử dụng và tốc độ nhanh hơn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, những công cụ dịch thuật này vẫn tồn tại nhiều hạn chế và không thể thay thế người phiên dịch vì những lý do sau đây:

- Khả năng tiếp cận

Trên thực tế, các công cụ dịch thuật dù có khả năng dịch hàng chục ngôn ngữ khác nhau (pixel buds dịch 40 ngôn ngữ) nhưng vẫn có giới hạn sự lựa chọn dẫn đến một bộ phận không nhỏ dân cư với nhiều ngôn ngữ khác trên thế giới bị bỏ qua. Hơn nữa, những thiết bị, công cụ mang tính công nghệ cao như thế chắc chắn sẽ có mức giá vô cùng lớn, không phục vụ được nhu cầu dịch “đại trà” như hiện nay.

Hầu hết các thiết bị dịch thuật đều có mức giá rất cao, đồng thời bị hạn chế sự lựa chọn ngôn ngữ, nhất là ngôn ngữ hiếm

- Tính thực dụng

Nếu tất cả các loại máy móc, thiết bị điện tử đều cần đến pin, nguồn điện hay thậm chí internet cực tốt để hoạt động hiệu quả thì phiên dịch viên hoàn toàn chủ động trong mọi tình huống. Họ có thể dễ dàng biểu lộ cảm xúc chính xác của người nói thông qua nhận biết từ giọng điệu, cử chỉ để có lời dịch phù hợp nhất, trong khi những công cụ kia lại không làm được.

- Khả năng truyền tải thông điệp của ngôn ngữ

Nếu các ứng dụng dịch thuật thực hiện công việc theo kiểu máy móc, rập khuôn bằng cách dịch tự động nghĩa của từ/ câu/ đoạn của ngôn ngữ này sang từ/ câu/ đoạn ngôn ngữ khác một cách tương ứng nguyên văn và đúng nghĩa mà không có sự điều chỉnh, sắp xếp câu từ cho phù hợp (trường hợp người nói diễn đạt lộn xộn), chưa kể có những tình huống người nói sử dụng sai từ hay dùng từ không phù hợp với ngữ cảnh, mang ý nghĩa đả kích thì những thiết bị công nghệ này cũng sẽ không có khả năng điều chỉnh; trong khi, phiên dịch viên lại làm rất tốt điều này, người dịch sẽ linh hoạt sắp xếp câu từ, áp dụng một số phương pháp dịch thuật phù hợp để đảm bảo lời dịch được sát ý, trau chuốt và không mang hàm ý "gây chiến tranh".

Các công cụ dịch hoạt động theo kiểu "word-by-word" và không linh hoạt điều chỉnh câu từ nếu gặp tình huống bất ngờ

- Khả năng bắt kịp sự phát triển của ngôn ngữ

Sự thật là con người luôn luôn bắt kịp, thậm chí đi trước và trực tiếp tạo ra những sự thay đổi mới. Trong phiên dịch cũng vậy, các phiên dịch viên có sự linh hoạt trong tiếp cận các kiến thức mới, từ vựng, từ địa phương, tiếng lóng khu vực và nền văn hóa mới gần như ngay lập tức trong khi máy móc dù tiên tiến tới đâu nếu muốn cập nhật thì cần có ngôn ngữ lập trình trước thời hạn, điều này chỉ thành công khi có sự can thiệp của các chuyên viên.

- Khả năng dịch thuật chuyên ngành

Phiên dịch viên có khả năng dịch thuật đa ngôn ngữ và giàu kinh nghiệm trong truyền đạt ý nghĩa ẩn dụ hay sử dụng thành thạo những thuật ngữ chuyên ngành trong báo chí, văn chương hay các nhóm ngành nghề phức tạp như y tế, giáo dục,… trong khi các ứng dụng dịch hiện không thể thực hiện các tác vụ này. Đơn cử như khi gặp một thuật ngữ kỹ thuật phức tạp mà máy không thể giải mã để chuyển tải sang ngôn ngữ đích thì gần như nó sẽ để lại nguyên văn thuật ngữ đó, còn người dịch sẽ tự động phán đoán ngữ nghĩa dựa trên ngữ cảnh để thay thế bằng một từ với hàm ý tương tự mà vẫn đảm bảo tính chính xác của bản dịch.

Những lĩnh vực như y tế, giáo dục, nhà máy sản xuất,... cần trình độ chuyên môn cao nên gần như các công cụ dịch hiện không thể thay thế

Tuy không thể phủ nhận sự cần thiết và phù hợp của việc ứng dụng thiết bị, công cụ dịch trong bối cảnh 4.0 như hiện nay, nhưng việc ứng dụng này vẫn tồn tại nhiều bất cập trong việc chuyển đổi ngữ nghĩa ở những trường hợp phức tạp. Do đó, trường hợp phiên dịch cho các dự án lớn, mang ý nghĩa rất quan trọng và nhắm đến đối tượng quốc tế thì bản dịch do con người thực hiện kết hợp với sự hỗ trợ tối đa từ các thiết bị công nghệ sẽ đảm bảo chất lượng dịch tốt nhất. Đó là lý do tại sao nên ưu tiên sử dụng con người trong phiên dịch.

Ms. Công nhân