Tất tần tật các thuật ngữ thường gặp trong nhà máy - KCN không phải ai cũng biết

Khi tìm việc hoặc làm việc tại nhà máy – khu công nghiệp (KCN), hiểu đúng các thuật ngữ chuyên ngành giúp công nhân nắm rõ quyền lợi, trách nhiệm và con đường phát triển nghề nghiệp. Bài viết dưới đây của Vieclamnhamay.vn tổng hợp những thuật ngữ phổ biến nhưng quan trọng nhất, dễ hiểu và gần gũi, phù hợp cho cả người mới lẫn người đang muốn nâng cao kiến thức để phát triển nghề.

#1. Phân loại công nhân trong nhà máy – KCN

1.1. Công nhân trực tiếp (Direct Worker / Production Worker)

Là những người tham gia trực tiếp vào dây chuyền sản xuất, tạo ra sản phẩm cuối cùng.

Ví dụ: Công nhân vận hành máy, công nhân lắp ráp, công nhân may, công nhân đóng gói...

1.2. Công nhân gián tiếp (Indirect Worker / Support Staff)

Là nhân sự hỗ trợ hoạt động sản xuất, không trực tiếp tạo ra sản phẩm.

Bao gồm:

• Bộ phận kho – xuất nhập liệu

• Bảo trì – cơ điện (Maintenance)

• QA/QC (Quản lý chất lượng / Kiểm tra chất lượng)

• IE (Industrial Engineering)

• Kế hoạch sản xuất (Planner)

• Nhân sự – hành chính (HR – Admin)

#2. Các thuật ngữ liên quan đến sản xuất – vận hành

2.1. Line sản xuất (Production Line)

Dây chuyền gồm nhiều công đoạn, mỗi công nhân phụ trách một bước cụ thể.

2.2. SOP (Standard Operating Procedure) – Quy trình thao tác chuẩn

Tài liệu hướng dẫn từng thao tác trong công việc, giúp tránh sai sót và đảm bảo chất lượng.

2.3. KPI (Key Performance Indicator) – Chỉ số đánh giá hiệu quả

Áp dụng cho cả công nhân trực tiếp và gián tiếp, ví dụ:

• Sản lượng/ngày

• Tỷ lệ lỗi

• Tỷ lệ tuân thủ an toàn lao động

2.4. OT (Overtime) – Tăng ca

Giờ làm thêm ngoài giờ tiêu chuẩn. Các mức tính lương OT:

• Ngày thường: 150%

• Chủ nhật: 200%

• Lễ/Tết: 300%

2.5. Năng suất (Productivity)

Lượng sản phẩm làm ra trong thời gian nhất định. Ảnh hưởng lớn đến thưởng năng suất.

#3. Các thuật ngữ liên quan đến nhân sự – tiền lương

3.1. Lương cơ bản (Basic Salary)

Căn cứ đóng BHXH và tính OT.

3.2. Lương cứng – lương thời gian – lương sản phẩm

• Lương cứng: mức cố định

• Lương thời gian: tính theo giờ/ngày

• Lương sản phẩm: làm nhiều hưởng nhiều

3.3. Phụ cấp (Allowance)

Các loại phụ cấp phổ biến:

• Phụ cấp chuyên cần

• Phụ cấp độc hại

• Phụ cấp nhà ở

• Phụ cấp đi lại

• Phụ cấp ca đêm

• Phụ cấp chức vụ

• Phụ cấp kỹ năng / tay nghề

3.4. Thưởng (Bonus)

• Thưởng tháng 13

• Thưởng lễ/Tết

• Thưởng năng suất

• Thưởng sáng kiến

#4. Thuật ngữ liên quan đến an toàn – chất lượng

4.1. OTIF (On Time In Full)

Tỷ lệ giao hàng đúng hạn và đủ số lượng.

4.2. 5S (Seiri – Seiton – Seiso – Seiketsu – Shitsuke)

Phương pháp quản lý 5S gồm: Sàng lọc – Sắp xếp – Sạch sẽ – Săn sóc – Sẵn sàng.

4.3. PCCC – ATLĐ

• PCCC: Phòng cháy chữa cháy

• ATLĐ: An toàn lao động

Hai nội dung bắt buộc phải học khi vào công ty.

4.4. Kaizen

Hoạt động cải tiến nhỏ, liên tục giúp tăng năng suất – giảm lãng phí.

#5. Thuật ngữ về hợp đồng – quyền lợi người lao động

5.1. HĐLĐ (Hợp đồng lao động)

Gồm các loại:

• Hợp đồng thử việc

• Hợp đồng xác định thời hạn

• Hợp đồng không xác định thời hạn

5.2. BHXH – BHYT – BHTN

• BHXH: Bảo hiểm xã hội

• BHYT: Bảo hiểm y tế

• BHTN: Bảo hiểm thất nghiệp

5.3. Nghỉ phép năm

Theo luật: 12 ngày/năm, cộng dồn theo thâm niên.

5.4. Tỷ lệ tăng ca tối đa

Không quá 40 giờ/tháng & 200–300 giờ/năm tùy ngành.

#6. Thuật ngữ về các vị trí cấp bậc trong nhà máy

6.1. Tổ trưởng – Line Leader – Leader

Quản lý nhóm 5–20 người.

6.2. Giám sát – Supervisor

Quản lý nhiều line.

6.3. Quản đốc – Trưởng xưởng – Production Manager

Điều phối toàn bộ phân xưởng.

6.4. Trưởng ca – Shift Leader

Phụ trách hoạt động của một ca sản xuất.

Đọc thêm nhiều từ viết tắt thường gặp khác tại đây!

Việc nắm vững các thuật ngữ chuyên ngành trong môi trường nhà máy – khu công nghiệp không chỉ giúp dễ hiểu công việc, mà còn giúp người lao động dễ thăng tiến, giao tiếp tốt hơn với quản lý, và chủ động bảo vệ quyền lợi của mình.

Nếu bạn đang tìm việc nhà máy – KCN, hãy theo dõi thường xuyên Vieclamnhamay.vn để cập nhật thêm nhiều kiến thức, tin tuyển dụng và kinh nghiệm thực tế cho từng vị trí công việc hay chức vụ, ngành nghề nhé!

Ms. Công nhân