Máy nén khí là gì? 3 Quy trình vận hành máy nén khí an toàn nhất

Trong đời sống hàng ngày, chúng ta thường xuyên bắt gặp những công việc sử dụng máy nén khí để bơm, rửa xe, hoặc in ấn, cắt, hàn nguyên vật liệu... Khi sử dụng máy nén khí, nếu không áp dụng theo nguyên tắc có thể dẫn đến hậu quả khó lường như cháy nổ, thương tích. Cùng Tuyencongnhan.vn tìm hiểu 3 quy trình vận hành giúp công nhân kỹ thuật đảm bảo an toàn nhất.

Tuy khá thông dụng trong trời sống hằng ngày nhưng không phải ai cũng hiểu rõ máy nén khí là gì và cách sử dụng như thế nào để đạt hiệu quả tốt nhất. Bài viết dưới đây sẽ thông tin chi tiết về nguyên tắc hoạt động cũng như quy trình vận hành máy nén khí an toàn khi làm việc.  

Máy nén khí là gì?

Máy nén khí là một loại máy móc có hệ thống cơ học đảm nhận chức năng làm tăng áp suất chất khí trong bình chứa và chuyển đổi năng lượng điện thành năng lượng động lực, sử dụng trong quá trình bơm, vá xe, khoan, phun sơn và nhiều công việc khác.

Nguyên lý hoạt động của máy nén khí

Thông thường, máy nén khí hoạt động theo 2 nguyên lý chính sau:

- Nguyên lý thay đổi thể tích: Hút không khí từ môi trường bên ngoài và dự trữ trong bình hơi, làm cho áp suất trong bình tăng lên. Từ bình hơi, khí sẽ tác động một lực lớn đến các bộ phận khác của máy để thổi bụi, nước hoặc làm cho các trục máy khoan, phun chạy mạnh. Một số máy thường hoạt động theo nguyên lý này như piston, cánh quạt, bánh răng.

- Nguyên lý động năng: Không khí từ bên ngoài dẫn vào buồng chứa, sau đó được gia tốc bởi bộ phận quay với vận tốc cao tạo ra lưu lượng và công suất lớn. Máy hoạt động theo nguyên lý này thường là máy nén khí ly tâm. 

Ứng dụng của máy nén khí vào các ngành nghề

Sự ra đời của máy nén khí được đánh giá là quan trọng và cần thiết đối với con người bởi có thể ứng dụng thực tế vào nhiều ngành nghề như:

- Nhóm ngành chế tạo:

• Tạo ra áp suất cao, thúc đẩy thiết bị máy móc nâng hạ hàng hóa, cẩu hàng. 

• Ứng dụng trong súng phun sơn: phun sơn trong vỏ điện thoại, sơn kim loại…

• Điều khiển các thiết bị máy tự động hóa để cắt kim loại như nhôm, sắt...

- Nhóm ngành sản xuất: 

• Sản xuất bao bì hút chân không để kéo dài thời gian bảo quản sản phẩm.

• Sử dụng máy nén khí không dầu để trộn lẫn thực phẩm.

• Khử nước trong thực phẩm. 

- Ngành luyện kim: Nấu chảy kim loại, cán nóng, nguội, công nghệ cắt, hàn... 

- Ngành xây dựng: Tạo áp suất cho máy móc hoạt động: Đầm nền, đầm rung bê tông, dụng cụ mài bóng, vận chuyển và phun bê tông...

- Ngành sản xuất bảo dưỡng xe máy, ô tô: Vệ sinh và làm sạch bụi, loại bỏ bụi trong khe hở nhỏ; bơm & rửa xe.

- Ngành dược phẩm: Khuấy chất lỏng, sục khí oxy giúp lên men thuốc kháng sinh, vận chuyển dược liệu. 

- Ngành nông nghiệp: Vận chuyển sản phẩm trong nông nghiệp, phun thuốc trừ sâu với lượng lớn hoặc robot thu hoạch nông sản. 

Ngoài ra, máy nén khí còn ứng dụng vào rất nhiều ngành công nghiệp khác như điện năng, dệt may, đóng tàu…

3 Quy trình vận hành máy nén khí an toàn

Hiện nay, máy nén khí được ứng dụng nhiều trong đời sống, sản xuất - từ những công việc đơn giản đến phức tạp. Vận hành máy nén khí sai quy tắc có thể khiến máy móc giảm tuổi thọ hoặc dẫn đến những hậu quả khó lường như cháy nổ, gây thương tích. Vì vậy, nhân viên kỹ thuật cần tuân thủ quy trình sau đây để đảm bảo an toàn:

► Chuẩn bị

- Kiểm tra tình trạng các thiết bị đo lường: Van an toàn, nhiệt kế, áp kế, rơ le cảnh báo quá áp, thước đo định mức công suất. 

- Kiểm tra động cơ: Dây curoa, dây nối đất…

- Kiểm tra và xả nước đựng trong bình chứa máy nén khí.

► Vận hành máy nén khí

- Đóng cầu dao điện, ấn nút khởi động máy. Cần chú ý đến các thông số trên thiết bị đo lường để đảm bảo áp suất trong máy nén khí luôn bình ổn (thông số trung bình được dán trên thân máy)

- Thường xuyên theo dõi, kiểm tra quá trình vận hành.

- Không vận hành máy nén khí quá công suất định mức mà nhà sản xuất cho phép. 

► Kết thúc quy trình vận hành máy nén khí

Ngắt cầu dao điện, để máy nghỉ ngơi 20 phút và vệ sinh máy móc.

Những lưu ý khi vận hành máy nén khí trong sản xuất

Để sử dụng máy nén khí an toàn và đảm bảo độ bền lâu dài, nhân viên vận hành cần lưu ý những quy định sau: 

- Máy nén khí phải đặt cách xa nguồn điện, nguồn nhiệt tối thiểu 5m. 

- Đặt máy trong khu vực khô ráo, sạch sẽ, không có nguy cơ cháy nổ cao.

- Người vận hành phải qua lớp đào tạo sử dụng máy nén khí.

- Không vận hành máy khi chưa kiểm tra các thiết bị đo lường như van, áp kế, rơ le…

- Khi cần thử hơi máy nén khí, tuyệt đối không đứng chính diện hoặc nhìn thẳng vào miệng vòi của máy mà phải đứng lệch sang một góc và mở từ từ. 

- Cầu dao đóng ngắt điện phải kiểm định thường xuyên và có lớp bảo vệ an toàn. 

- Động cơ máy nén khí phải được nối đất, nối không. 

- Không để áp suất máy dao động đột ngột lên cao hoặc thấp quá (kiểm tra cường độ dòng điện liên tục)

- Mọi việc sửa chữa máy nén khí khi gặp sự cố cần phải có chuyên gia kỹ thuật. 

- Thường xuyên kiểm tra định kỳ, bảo dưỡng máy nén khí. 

Trên thực tế, máy nén khí có ý nghĩa quan trọng trong đời sống con người. Từ những công việc đơn giản như bơm, rửa xe cho đến sản xuất thực phẩm, ứng dụng y học. Dù làm ở bất cứ môi trường nào, nhân viên vận hành cũng cần tuân thủ quy trình và nguyên tắc sử dụng máy nén khí để đảm bảo an toàn cho bản thân cũng như duy trì tuổi thọ máy móc.

Ms. Công nhân