3 Tips hay giúp Phiên dịch viên ứng phó với tai nạn nghề nghiệp khi phiên dịch

Bạn là phiên dịch viên (PDV) mới vào nghề và đang lo lắng cho buổi dịch đầu tiên? Bạn lo sợ gặp phải “tai nạn nghề nghiệp” và chưa tìm được hướng giải quyết hợp lý? Bài viết này, Tuyencongnhan.vn xin chia sẻ 3 tips hay giúp PDV ứng phó với một số tai nạn có thể gặp phải khi phiên dịch để bạn tham khảo và áp dụng khi cần​

Làm thế nào để ứng phó với tai nạn nghề nghiệp khi phiên dịch?

Tại sao PDV phải trang bị kỹ thuật ứng phó với tai nạn nghề nghiệp?

Trên thực tế, dù bạn là người cầu toàn và luôn chuẩn bị mọi thứ thật kỹ trước mỗi buổi dịch nhưng nhiều vấn đề vẫn có thể xảy đến ngoài dự kiến. Để đảm bảo không phạm phải bất cứ một sai lầm nào khi dịch (như dịch sai, dịch kém…), mỗi phiên dịch viên (dù là PDV lâu năm) cũng đều phải trang bị cho mình kỹ năng ứng phó với những sự cố ngoài ý muốn khi hành nghề, nhất là trong phiên dịch tháp tùng, dịch cabin hay hội nghị hội thảo.

Các kỹ thuật ứng phó với tai nạn nghề nghiệp thường gặp

Bỏ qua những tai nạn nghề nghiệp do yếu tố chủ quan như tác phong không chuyên nghiệp, trang phục không phù hợp, ốm đau đột xuất, giọng dịch quá khó nghe hay không truyền cảm… bài viết này chỉ đề cập đến những tình huống cụ thể về việc PDV chưa hiểu rõ nội dung cần dịch, gặp từ lạ hay không tìm được hướng dịch phù hợp.

- Vấn đề 1: Chưa hiểu rõ nội dung cần dịch

Khi gặp vấn đề về việc hiểu nội dung, cách thường dùng nhất là trì hoãn nội dung cần dịch đó trong vài giây, tiếp tục nghe đoạn thông tin nguồn tiếp theo để nắm bắt thêm ý nghĩa lời nói của diễn giả, từ đó có ý tưởng dịch kết hợp phần nội dung trì hoãn với nội dung mới, đảm bảo lời dịch trôi chảy, trau chuốt, đúng hướng và đủ sức thuyết phục.

Khi chưa hiểu rõ nội dung cần dịch, hãy trì hoãn dịch một vài giây, nghe tiếp thông tin nguồn để lấy ý tưởng

Tuy nhiên, điều lưu ý là vấn đề này sẽ đòi hỏi trí nhớ ngắn hạn tốt vì lượng thông tin sẽ bị dồn lại khá nhiều và có khả năng là PDV sẽ bị bỏ sót ý của vài đoạn sau đó.

- Vấn đề 2: Gặp kiến thức ngoài ngôn ngữ

Hiểu một cách đơn giản, vấn đề gặp phải là PDV gặp một từ/ câu/ đoạn với ngữ nghĩa lạ, vượt ra sự hiểu biết của bản thân, do đó họ gặp khó khăn trong việc dịch nghĩa chính xác của từ/ câu/ đoạn đó. Cách ứng phó trong trường hợp này là sử dụng ngữ cảnh để tái tạo ý nghĩa, tức sử dụng những từ đồng nghĩa hay đề tài, tình huống tương tự mô phỏng, dẫn giải người nghe đến luồng ý nghĩa tương đương.

Tuy nhiên, phương án này không được các PDV chuyên nghiệp khuyên dùng vì độ tin cậy không cao, dễ dẫn đến dịch sai, dịch không sát ý, gây hiểu lầm cho người nghe. Do đó, đây không phải là cách ứng phó ưu tiên.

- Vấn đề 3: Gặp khó khăn khi dịch cabin

Hầu hết các buổi dịch cabin đều có ít nhất từ 2 PDV trở lên cùng dịch, họ sẽ thay phiên nhau thực hiện công việc là một tập trung dịch, một lắng nghe, Do đó, khi một PDV gặp khó khăn khi dịch như nghe không rõ hoặc chưa hiểu ý của diễn giả, chưa tìm được từ phù hợp để dịch… hãy ngay lập tức hỏi đồng nghiệp cùng ngồi trong cabin với mình. Bởi, người lắng nghe sẽ có thời gian hiểu nhiều hơn, thậm chí có thể tham khảo tài liệu. Khi được hỏi, PDV này sẽ viết ra giấy cho bạn. Đây được đánh giá là phương án khá tối ưu, không hề tốn thời gian, đồng thời kết hợp được kiến thức của cả hai người dịch.

Khi gặp khó khăn về hiểu nghĩa của từ hay chưa tìm được từ phù hợp để dịch, hãy hỏi PDV cùng cabin để được giúp đỡ

PDV có thể học kỹ thuật ứng phó ở đâu?

Tại các buổi đào tạo sinh viên/ học viên trong trường Đại học hay ở các trung tâm, giảng viên sẽ chia sẻ một số tai nạn nghề nghiệp và cách ứng phó phù hợp theo cảm nhận chủ quan của cá nhân giảng viên đó.

Hoặc PDV học cách ứng phó từ chính những PDV là đồng nghiệp của họ theo kiểu “nghề dạy nghề”. Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo qua các nguồn tin chính thống có chia sẻ những kinh nghiệm giải quyết tình huống nghề phiên dịch thông qua các trang mạng xã hội, sách báo…

Những cách ứng phó này không sai nhưng theo kiểu áp đặt, rập khuôn, đôi khi không phù hợp vì người hướng dẫn hầu như chỉ nói cách ứng phó trong một tình huống cụ thể, đồng thời không giải thích lý do vì sao họ lại chọn cách này thay vì cách khác. Do đó, để đảm bảo có được hướng giải quyết hợp lý, cách tốt nhất là PDV nên biết tham khảo có chọn lọc, tích cực cập nhật kiến thức (cả chuyên môn và thực tế), linh hoạt trong phán đoán tình huống và lựa chọn phương án xử lý tương ứng phù hợp, biến cách ứng phó của họ thành cách của mình, đảm bảo mang lại hiệu quả khả quan nhất cho lời dịch.

Ms. Công nhân