Bạn có đang biết thị trường lao động đang diễn biến ra sao?

Hãy cùng nghe thầy Trần Anh Tuấn phân tích về thị trường lao động hiện nay để cho các bạn học sinh biết được cách định hướng và có thể lựa chọn ngành nghề phù hợp với chính mình.
"Thành công không hề dựa vào ngành học, cũng không hề dựa vào bằng cấp, mà thành công dựa vào chính sự bền bỉ rèn nghề, phấn đấu cùng với nghề nghiệp mà các em đã lựa chọn" – đó chính là lời phân tích, định hướng của thầy Trần Anh Tuấn - Phó Giám Đốc của Trung tâm Dự báo nhu cầu về nhân lực và Thông tin của thị trường lao động tại TP.HCM.
 

"Thưa thầy, một mùa tuyển sinh nữa lại chuẩn bị đến và việc học ngành gì, làm nghề gì chắc hẳn vẫn đang là nỗi băn khoăn của rất nhiều các bậc phụ huynh và các bạn học sinh, xin thầy cho biết được một vài định hướng về những ngành nghề được cho là "hot" hiện nay để giúp cho các bạn học sinh có thể chọn được ngành, nghề phù hợp với chính bản thân mình"

Thầy cho rằng: việc chọn nghề học thì điều quan trọng chính là dựa trên cơ sở của sự hiểu biết về nghề nghiệp và về nền kinh tế quốc dân, của chính địa phương, những đòi hỏi về khách quan của hoàn cảnh, phải biết đối chiếu cùng với sự phát triển, cùng năng lực, cùng sở trường và tình trạng tâm sinh lý sức khỏe của chính bản thân để có thể điều chỉnh được động cơ lựa chọn nghề nghiệp. Từ đó có thể kết luận về sự phù hợp nghề nghiệp của chính bản thân. Mỗi học sinh cần có được tính chủ động trong việc lựa chọn nghề nghiệp, có khả năng tự quyết định được chính con đường nghề nghiệp tương lai của chính mình.

Việc lưa chọn ngành nghề học sao cho phù hợp với bản thân, đồng thời cũng đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp, yêu cầu của cả nền kinh tế là điều rất cần thiết đối với giới trẻ hiện nay, đặc biệt sinh viên - học sinh. Tuy thế đây lại chính là điều mà các vabh giới trẻ còn đang rất lúng túng, đa số là chỉ chọn nghề vì cho rằng nó đang "hot", hoặc là nó "dễ ăn"...

Mỗi một mùa thi đến, vấn đề làm sao để xác định được một ngành học sao cho phù hợp với bản thân để sau này không phải hối tiếc hoặc là bỏ học nửa chừng lại là băn khoăn của rất nhiều các bạn thí sinh. Thực tế cho thấy, có nhiều sinh viên vẫn không hiểu rằng tại sao mình lại đang theo ngành mình đang học. Vì do mong muốn mình phải học đại học và với  điểm  kỳ thi tuyển sinh là không cao… dẫn đến việc các em đã phải vào học một trường, học một ngành học đại học miễn là được trúng tuyển, từ đó mà không hiểu rõ nó có phù hợp với năng lực sở trường của bản thân hay không? và không biết rằng sau khi ra trường thì sẽ như thế nào? Cho nên việc ra quyết định gắn bó cùng với một ngành học là rất quan trọng, các em học sinh cần phải tìm hiểu thật kỹ từ khối thi, từ điểm chuẩn đến các chương trình học và công việc cụ thể sau này mình sẽ làm, nhu cầu về nhân lực của ngành này trong những năm sau, khi mà các em ra trường; và quan trọng là phải xác định rằng đại học không phải là con đường duy nhất để bạn có thể thành đạt.

Là một người chuyên nghiên cứu về thị trường lao động, xin thầy hãy cung cấp thêm một số thông tin cơ bản về thị trường lao động chủ yếu của nước ta trong thời điểm hiện tại.

Hiện nay và trong những năm tới, thị trường lao động (về nhu cầu cần việc làm) tiếp tục sẽ phát triển theo chiều hướng đổi mới về công nghệ, nâng cao mức độ quản lý; phát triển theo quy mô sản xuất kinh doanh, quy mô của doanh nghiệp, tạo ra nhiều chỗ làm mới để thu hút lao động với nhiều ngành nghề đa dạng khác nhau, đặc biệt nhu cầu về việc làm chất lượng cao.

Các nhóm ngành nghề như: Công nghệ - Kỹ thuật (sẽ chiếm khoảng 35% nhu cầu về nhân lực); Kinh tế - Tài chính – Ngân hàng – Pháp luật – Hành chính (sẽ chiếm khoảng 30% nhưng tỷ lệ cạnh tranh trong nhóm ngành này là cực kỳ cao do có lượng sinh viên học ở nhóm ngành này là khá cao); Kiến trúc – Xây dựng – Môi trường – Cấp thoát nước; các nhóm ngành về xã hội như là Tâm lý học, Xã hội học, Quản trị du lịch và Khách sạn; nhóm ngành về Sư phạm (Sư phạm về giáo dục, Quản lý ngành giáo dục); các nhóm ngành Chăm sóc sức khỏe như là Bác sĩ, Y tá, Điều dưỡng, Dược; các nhóm ngành về Công nghệ cao trong nông nghiệp; các nhóm ngành Văn hóa – Nghệ thuật – Thể dục thể thao.

Trong tất cả những nhóm ngành đó, có những ngành rất cần đến nhu cầu nhân lực mà các em cũng nên chú ý như là Kỹ sư công nghệ nông nghiệp (Bác sĩ thú y, về Kỹ sư nông lâm nghiệp – Thủy sản hay công nghệ sinh học), Du lịch (Quản trị dịch vụ nhà hàng khách sạn, Lữ hành), Luật (Luật thương mại kinh tế, Luật quốc tế), Cơ điện tử (Lập trình, thông tin, Công nghiệp ôtô), Môi trường …

Tuy nhiên, khi lựa chọn ngành học các em cần phải xác lập mục tiêu, ước mơ, sở thích, đam mê của chính mình thì khi ấy mới dễ dàng để thành công

"Không quan trọng các em đang học nghề gì, quan trọng là các em học nghề và sẽ làm nghề như thế nào"

Cơ hội việc làm cho các bạn sinh viên ngày càng mở rộng hơn, tuy nhiên, theo như đánh giá của các doanh nghiệp thì rất nhiều sinh viên vẫn không tìm được việc làm là do kỹ năng còn yếu. Thầy có những nhận định gì về tình trạng này và có định hướng ra sao cho các em?

Một thực trạng mà ta dễ dàng nhận thấy, các doanh nghiệp khi tuyển công nhân sẽ rất cần một đội ngũ nhân sự có chất lượng cao, nhưng mà ngược lại nhiều sinh viên khi tốt nghiệp lại chưa thể đáp ứng được những nhu cầu tuyển dụng, đặc biệt là về phần kĩ năng. Nhìn nhận một cách thẳng thắn nhất thì có đến khoảng 70% sinh viên tốt nghiệp chưa trang hề bị tốt về chuyên môn cũng như là các kỹ năng mềm và trình cả độ ngoại ngữ. Có không ít các bạn sinh viên học rất giỏi nhưng mà ra trường không thể làm được việc, trong khi nhiều bạn cũng chỉ học trung bình hoặc là khá thì lại làm việc rất hiệu quả và thành công. Một điểm mấu chốt đó chính là kỹ năng, yếu tố mà vẫn thường bị các bạn sinh viên coi nhẹ.

Đối với các bạn sinh viên được qua đào tạo đại học, cao đẳng, nhiều người vẫn thường cho là với nhiều bằng cấp, với nhiều kinh nghiệm có giá trị và những với mối quan hệ ở các vị trí cao sẽ dễ dàng tìm được việc. Điều này đúng nhưng nó vẫn chưa đủ vì theo như khảo sát về những người làm việc hiệu quả và dễ dàng thăng tiến thì lại không thể thiếu những kỹ năng mềm. Thực tế cũng cho thấy, người thành đạt cũng chỉ có 25% là do những kiến thức về chuyên môn, 75% còn lại sẽ được quyết định bởi những kỹ năng mềm mà họ được trang bị. Để có thể thành công, người lao động cần phải hội đủ cả hai kỹ năng trên.

Hiện tại, thị trường lao động nước ta đang mở rộng và cũng ngày càng tạo ra nhiều cơ hội để cho các em có thể hòa nhập và khẳng định chính mình. Vì vậy, không quan trọng các em đã chọn nghề, đang học ngành hot hay là không hot, quan trọng là các em đã và đang học nghề như thế nào, làm nghề đó như thế nào. Một lần nữa thầy cũng xin nhấn mạnh, học đại học sẽ không phải là con đường duy nhất để thành công, những người học cao chưa chắc đã có được  thành công, nhưng với những người yêu nghề và giỏi nghề thì chắc chắn họ sẽ thành công trong cuộc sống.